Khả năng nhận thức khác xa với sự suy đoán bởi vì khả năng nhìn nhận có thể đặt ra một mục đích đó có ít hy vọng trở thành hiện thực. Thông thường trong một cuộc họp kinh doanh, mọi người cho rằng không nên để tình cảm chen vào những quyết định quan trọng. Các máy tính hoạt động theo các chương trình được lập trình sẵn, những chương trình này sẽ hướng dẫn chúng ta xem từng bước chúng ta phải làm gì.
Mọi người có khuynh hướng áp đặt tư duy cá nhân lên người khác. Có một câu hỏi khác là liệu ta có chấp nhận những thông tin từ những "giai thoại" nếu ta suy nghĩ theo quan điểm chiếc mũ trắng? Ở phần này tôi sẽ chỉ đề cập tới khía cạnh tích cực của lối tư duy chiếc mũ vàng – khía cạnh của những ý kiến xây dựng.
Nhưng trước hết chúng ta hãy dành mười phút để sử dụng chiếc mũ xanh tư duy và xem xem liệu chúng ta có thể có một cách tiếp cận hoàn toàn mới mẻ. Chắc chắn chúng ta sẽ phải giải quyết vụ này và mất rất nhiều chi phí để kiện tụng. Nhưng kiểu tư duy phương Tây truyền thống cũng như bất kỳ phương thức tư duy nào khác không đưa ra được mô hình tư duy theo chiều hướng xây dựng.
Lối tư duy chiếc mũ vàng không liên quan trực tiếp đến sự sáng tạo. Nhưng trong cuộc đời thực, điều này hiếm khi xảy ra đúng như vậy. Tôi cho rằng tôi đã đúng khi nói rằng chiếc Boeing 757 mới hoàn thiện hơn thế hệ máy bay trước nó.
Những khả năng này giữ một vai trò quan trọng trong lối tư duy hơn là mọi người nghĩ. Tư duy mới lạ bao gồm thái độ nhìn nhận, cách biểu đạt, các bước và các kỹ xảo. Nhưng tất cả hệ thống theo qui trình này được vận dụng khi chúng ta nhận thức được tất cả những biểu tượng, sự liên quan của chúng.
Khi chúng ta tìm kiếm sự thay thế, chúng ta thường chỉ đưa ra những lựa chọn theo khung được chấp nhận, với những cấp độ sẵn có. Những quá trình tư duy từ trước cho đến nay mỗi cá nhân đều phải tự xây dựng để tư duy thì nay nhờ sáu chiếc mũ tư duy nó trở thành một quá trình tự động và là hệ thống mở đối với tất cả mọi người. Có những trạng thái cảm xúc về sự việc như: trung lập.
Chiếc mũ tư duy xanh da trời giám sát tư duy và đảm bảo rằng luật của trò chơi luôn được để ý. Chúng ta cần phải khẳng định rằng bất kỳ một quan điểm nào được đưa ra đều nhằm mục đích thoả mãn chính kiến cá nhân. Các vị thẩm phán cho hay nguyên nhân là mọi người không hiểu hết được tầm quan trọng của vấn đề.
Do mỗi người đều được quan sát ngôi nhà từ 4 hướng, nên đều có cái nhìn toàn diện về ngôi nhà. Trong trường hợp ngược lại ý tưởng sẽ vẫn chỉ thuộc riêng về những người đề xuất ra chúng. Với vai trò đánh giá lại ý tưởng, chiếc mũ đen giúp mọi người cân nhắc lại xem chúng ta có nên phát triển hay chúng ta nên từ bỏ ý tưởng đó.
Hãy liên tưởng đến những tờ giấy. … Chúng ta sẽ bắt đầu với chiếc mũ xanh da trời để thiết kế chương trình mà chúng ta muốn tuân theo. Khả năng sáng tạo của tư duy là một nét đặc trưng của lối tư duy mũ xanh lá cây, chiếc mũ mà chúng ta sẽ nghiên cứu ở chương kế tiếp.
Cách áp dụng này cũng giống như cách truyền thống để viết những bài luận trong trường học. Đó là món gà rút xương được nấu theo kiểu Mehico và được đóng thành gói. Chiếc mũ xanh cũng giúp chúng ta thông báo về việc thay đổi màu mũ.