Thật lạ lùng! Buổi sáng, bạn thức dậy, thì này, túi bạn đã đầy 24 giờ trong cái chuỗi thời gian của đời bạn. Nếu người ta bảo bạn chỉ chỉ tên những nhạc cụ dùng trong khúc đầu bản hòa tấu C thấp thì chắc bạn chỉ không được. Lòng tự trọng đó là nguồn gốc của mọi quyết định và sự thất bại nhất định làm tổn thương lòng tự trọng của ta.
Mặc dầu vậy, tôi vẫn phải viết vì cần phải viết. Hai mươi bốn giờ đó là của bạn đấy, không có của cải nào quý hơn. Nếu bạn tự thấy muốn mở rộng chương trình thì tùy ý, miễn là đừng bị cái gì bắt buộc và coi thì giờ thêm đó như là một mối lợi bất ngờ, chứ không phải là lợi tức thường xuyên, như vậy bạn có thể trở lại chương trình sáu ngày một tuần mà không có cảm tưởng rằng mình hóa nghèo hơn và thụt lùi.
Vậy, chúng ta bắt đầu xét quỹ chi tiêu thời giờ mỗi ngày. Khi đã điều khiển phần tử vô kỷ luật nhất trong cơ thể phức tạp của ta thì ta phải tròng ngay ách vào cổ nó. Chắc là bạn muốn tin rằng hạnh phúc không sao đạt được.
Mà thái độ của thầy là điều quan trọng nhất. Bạn lên xe với tờ báo và bình tĩnh, ung dung để hết trí não vào tờ báo. Nó là hình hình thức của nguyện vọng chung của nhân loại: Nguyện vọng tìm hiểu thêm.
Không có gì so sánh với nó được. Có thời giờ thì bạn có thể kiếm ra được tiền bạc - thường là như vậy. Sau khi đã suốt ngày gắng sức lo cơm, áo, tự nhiên óc ta muốn suy nghĩ.
Một nguy hiểm nữa, là mỗi ngày mỗi làm vội lên, chưa hết công việc này đã bị công việc khác ám ảnh. Trong các loại văn, có lẽ nó bắt ta gắng sức nhiều hơn hết. Bảo rằng trí óc bạn không thể tập trung vào một tư tưởng là không có căn cứ.
Không có gì so sánh với nó được. Nguy hiểm thứ nhất, ghê gớm lắm, là thành một người trong bọn khả ố nhất, khó chịu nhất: bọn thông thái rởm. Rồi, khi nó thấy bạn đổ mồ hôi trán, thình lình nó lăn ra, chết mà không kịp trối: "Tôi không chịu được nữa rồi".
Tôi nhấn mạnh bao nhiêu vào điều đó cũng không phải là thừa. Nhưng bây giờ tôi già rồi và nghỉ hay không là tùy tuổi tác. Có một bộ óc biết tuân ý ta thì nên lợi dụng nó một cách tối đa.
Thiên-tài cũng không được hưởng thêm, dù chỉ là một giờ mỗi ngày. Vậy mà tôi biết nhiều người mà đời sống là một gánh nặng cho họ, cho người thân và bạn bè chỉ vỉ họ không chịu nhận ra lẽ dĩ nhiên ấy. Browning, viết bằng thơ, và chứa nhiều chất thơ cực đẹp.
Đọc sách một cách nghiêm túc thì không đọc tiểu thuyết, nên bạn nào quyết định tu thân và luyện trí mà lại bỏ ra cặm cụi một giờ rưỡi trong ba buổi tối mỗi tuần để đọc trọn những tiểu thuyết của Charles Dickens (Tiểu thuyết gia Anh thế kỷ 19) thì nên thay đổi chương trình đi. Tới nhà, bạn không ăn ngay. Trước khi ngừng bút, tôi không thể không kể qua những nguy hiểm đang rình rập bạn.