Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên. Gần gũi nhiều nam thanh bị cơn khủng hoảng tinh thần nầy, tôi hỏi họ tại sao buồn. Tôi muốn nói sự chọc ghẹo, trừng giỡn, lả lơi khi gặp bạn gái.
Sự bất thuận đôi khi trong gia đình càng làm cho lòng bi quan của họ gia tăng. Yêu ai họ cứ tưởng tượng ai cũng tốt, cũng chung thủy như họ. Họ nói tiếng đực tiếng cái.
Những tổ chức giáo dục có ý đào luyện cấp chỉ huy nên đề phòng giao việc lớn cho họ. Mà rủi đ êm hôm có việc gì cần bắt các cháu thức thì ban ngày chúng ngáp ngược ngáp xuôi. Tim chóng lớn hơn lồng ngực nên vì đó có nhiều bạn trai từ 17, 18 tuổi to con mà mặt hơi tái vì thường bị mệt do trái tim ít tự do hoạt động trong lồng ngực nẩy nở không kịp.
Họ thiếu tình yêu gia đình từ lâu nên họ hết tin tưởng ở tình mẫu tử, phụ tử, như bao bạn khác. Điều đó không có nghĩa là họ dễ dẫn dụ bằng sự phi lý đâu. Rồi sách báo chỉ vì muốn lắt túi bạn mà nhử bạn bằng các chuyện dâm tình.
Không phải vìtính tự nhiên tốt nầy mà không có bạn trai đánh lộn. Cõi lòng họ như một chiếc đàn mà các dây rất nhạy có thể phát ra những bản nhạc say mê đời. Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu.
Nhưng đó là những đứa con hư của thời đại. Các sách báo, phim tuồng, có liên hệ đến tôn giáo đối với họ là bả mía. Tâm hồn tự trọng trào tràn nhựa xuân đó là miếng đất phong phú để nhà giáo dục khai thác những đức vị tha, hy sinh, phục vụ nhân quân xã hội.
Thứ tình quái thai có thể làm đời bạn lên mốc. Cha rầy họ không học a, b, c họ khóc, nửa giờ sau là họ rong đi chơi và cười như pháo nổ. Nhứt là tôi phải khéo xử với vô số bè bạn học sinh, hay sinh viên, vân vân.
Nói vậy tôi không phải có ý nói tất cả bạn trai ấu trĩ đều kém sâu sắc. Rất có thể họ là những người đã từng bán rẽ trái tim, ba chìm bảy nổi trong biển ái, sau cùng những thất bại chua cay do non dại khiến họ tin tưởng sự khôn ngoan của người lớn. Khi đã yêu rồi yêu lỡ, yêu luôn.
Đọc đời tư của nhiều nhà tướng mà tên tuổi sống thiên thu như A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, ta thấy lắm lúc về đường tình ái, họ yếu đuối, yếu hơn đàn bà. Mấy câu Gần mực thì đen, gần đ èn thì sáng. Chúa Giê Su không võ khí gì mà ăn nói điềm tĩnh, nhỏ nhẹ, khôn ngoan trước bao quân thù bao vây bắt đánh, chưởi, giết Chúa.
Tôi chỉ nói họ dễ bị dẫn dụ thôi. Tôi không hiểu kỳ cục là tội lỗi đâu, mà hiểu là dị thường kiểu con nít. Bạn trai thấy bản thân mình hình như cần những thứ quý báu ấy để được hoàn bị.